Σχετικά με την Ανάπτυξη Κοινού
“Η πρόσβαση στον πολιτισμό αποτελεί βασικό δικαίωμα όλων των πολιτών, αλλά καθίσταται θεμελιώδης στην περίπτωση εκείνων που αντιμετωπίζουν οικονομικές και κοινωνικές προκλήσεις, όπως οι νέοι και οι ηλικιωμένοι, τα άτομα με αναπηρία και οι μειονοτικές ομάδες. Υπερεθνικοί θεσμοί, όπως η Ευρωπαϊκή Ένωση, καθώς και τα κράτη μέλη της, έχουν διανύσει πολύ δρόμο προς την κατεύθυνση της ενσωμάτωσης ισχυρών πολιτιστικών κανονιστικών πρακτικών και αρχών στη χάραξη της πολιτικής τους. Ωστόσο, υπάρχει ένα αξιοσημείωτο κενό και μια έλλειψη πολιτικής και δημόσιας συζήτησης σχετικά με και μεταξύ των αρχών και των δεσμεύσεων και των καθημερινών πρακτικών προώθησης της πρόσβασης στον πολιτισμό”
1. ΤΙ ΕΊΝΑΙ Η ΑΝΆΠΤΥΞΗ ΚΟΙΝΟΎ;
Δεν υπάρχει κοινός ορισμός της ανάπτυξης του κοινού και δεν υπάρχει συναίνεση σχετικά με το τι πρέπει να κάνουν οι πολιτιστικοί φορείς και παράγοντες για να προωθήσουν την ανάπτυξη του κοινού. Αυτό στο οποίο στοχεύουμε μέσω 15 καινοτόμων ιδεών είναι να δώσουμε μια εικόνα για το πώς οι νέοι βλέπουν αυτό το θέμα και τι θεωρούν χρήσιμο για να αυξηθεί το κοινό και να δεσμευτεί περισσότερο. Οι νέοι είναι το κοινό του αύριο, οπότε η αναζήτηση των απόψεων και των απόψεών τους είναι απαραίτητη για να κατανοήσουμε προς ποιες κατευθύνσεις κατευθύνεται η ανάπτυξη του κοινού. Κατά τη διάρκεια ενός εντατικού εργαστηρίου, στο οποίο κινητοποιήσαμε περισσότερους από 30 νέους στη Ρουμανία, την Κύπρο, την Ελλάδα και τη Γαλλία, καταφέραμε να συγκεντρώσουμε 15 καινοτόμες προτάσεις που προέκυψαν από τους συμμετέχοντες
“Ο στόχος των επαγγελματιών του Μάρκετινγκ Τεχνών για την Ανάπτυξη του Κοινού είναι να φέρουν έναν κατάλληλο αριθμό ανθρώπων, που προέρχονται από το ευρύτερο δυνατό φάσμα του κοινωνικού υπόβαθρου, της οικονομικής κατάστασης και της ηλικίας, σε μια κατάλληλη μορφή επαφής με τον καλλιτέχνη και, με τον τρόπο αυτό, να επιτύχουν το καλύτερο οικονομικό αποτέλεσμα που είναι συμβατό με την επίτευξη αυτού του στόχου” (Keith Diggle, 1984).
“Η ανάπτυξη του κοινού αφορά την ποσοτική και ποιοτική στόχευση νέων τομέων με καινοτόμους τρόπους για τη διεύρυνση της βάσης του κοινού των τεχνών, και στη συνέχεια τη φροντίδα των νέων θεατών, μαζί με το υπάρχον κοινό, ώστε να τους ενθαρρύνουμε να αναπτυχθούν μαζί με τον οργανισμό” (Rogers, 1998).
“Η ανάπτυξη του κοινού είναι μια προγραμματισμένη διαδικασία που περιλαμβάνει την οικοδόμηση μιας σχέσης μεταξύ ενός ατόμου και των τεχνών. Αυτό απαιτεί χρόνο και δεν μπορεί να συμβεί από μόνο του. Οι οργανισμοί τεχνών πρέπει να εργαστούν για να αναπτύξουν αυτές τις σχέσεις” (Heather Maitland, 2000).
“Η έννοια της Ανάπτυξης Κοινού περιγράφει μια δραστηριότητα που αναλαμβάνεται ειδικά για να καλύψει τις ανάγκες του υπάρχοντος και του δυνητικού κοινού και να βοηθήσει τους οργανισμούς τεχνών να αναπτύξουν συνεχείς σχέσεις με το κοινό. Μπορεί να περιλαμβάνει πτυχές του μάρκετινγκ, της ανάθεσης, του προγραμματισμού, της εκπαίδευσης, της εξυπηρέτησης πελατών και της διανομής. Το “κοινό” περιλαμβάνει τους παρευρισκόμενους, τους επισκέπτες, τους αναγνώστες, τους ακροατές, τους θεατές, τους συμμετέχοντες και τους μαθητές” (Grants for the Arts, Arts Council England, 2004).
“Η ανάπτυξη του κοινού είναι μια στρατηγική, δυναμική και διαδραστική διαδικασία που καθιστά τις τέχνες προσιτές. Στοχεύει στην εμπλοκή ατόμων και κοινοτήτων στην εμπειρία, την απόλαυση, τη συμμετοχή και την εκτίμηση των τεχνών με διάφορα μέσα, συμπεριλαμβανομένου του καλλιτεχνικού μάρκετινγκ.” (Συμβούλιο της Αυστραλίας, 2005. Εγχειρίδιο υποστήριξης των τεχνών).
“…μια προγραμματισμένη, σε επίπεδο οργανισμού προσέγγιση που αποσκοπεί στην επέκταση του εύρους και της φύσης των σχέσεων με το κοινό, βοηθά έναν πολιτιστικό οργανισμό να επιτύχει την αποστολή του, εξισορροπώντας τον κοινωνικό σκοπό, την οικονομική βιωσιμότητα και τις δημιουργικές φιλοδοξίες” (The Audience Agency)
“Η ανάπτυξη του κοινού είναι μια συνεχής, ενεργά διαχειριζόμενη διαδικασία κατά την οποία ένας οργανισμός ενθαρρύνει κάθε θεατή και δυνητικό θεατή να αναπτύξει την αυτοπεποίθηση, τη γνώση, την εμπειρία και τη δέσμευση σε όλο το εύρος της μορφής τέχνης, ώστε να αξιοποιήσει πλήρως τις δυνατότητές του, ενώ παράλληλα ανταποκρίνεται στους καλλιτεχνικούς, κοινωνικούς και οικονομικούς στόχους του οργανισμού” (Morris Hargreaves McIntyre).
“….it είναι η ενεργός και σκόπιμη διαδικασία δημιουργίας ουσιαστικών, μακροπρόθεσμων δεσμών μεταξύ των ανθρώπων και ενός οργανισμού τέχνης. Η στρατηγική ΑΔ υπερβαίνει την αύξηση του αριθμού των επισκεπτών, στοχεύοντας στην οικοδόμηση της κοινοτικής ιδιοκτησίας, της συμμετοχής, της σχέσης και της υποστήριξης του οργανισμού, του προγράμματός του και των ανθρώπων του” (B. Lipps, Theatron, 2015).
“Η ανάπτυξη του κοινού είναι μια στρατηγική, δυναμική και διαδραστική διαδικασία που καθιστά τις τέχνες ευρέως προσβάσιμες. Στοχεύει στην εμπλοκή ατόμων και κοινοτήτων στην εμπειρία, την απόλαυση, τη συμμετοχή και την εκτίμηση των τεχνών μέσω διαφόρων μέσων που είναι σήμερα διαθέσιμα στους πολιτιστικούς φορείς.”
Η ανάπτυξη του κοινού έχει διαφορετικές διαστάσεις, ανάλογα με τους στόχους και τις ομάδες-στόχους:
Διεύρυνση του κοινού: προσέλκυση κοινού με το ίδιο κοινωνικοδημογραφικό προφίλ με το σημερινό κοινό.
Εμβάθυνση: εμβάθυνση των σχέσεων με το κοινό, βελτίωση της εμπειρίας του σημερινού κοινού.
Διαφοροποίηση του κοινού: προσέλκυση ατόμων με διαφορετικό κοινωνικο-δημογραφικό προφίλ, συμπεριλαμβανομένων ατόμων που δεν έχουν καμία προηγούμενη επαφή με τις τέχνες.
ΕΊΔΟΣ ΑΚΡΟΑΤΗΡΊΟΥ:
Ακροατήριο από συνήθεια: Άνθρωποι που συνήθως παρακολουθούν ή/και συμμετέχουν σε πολιτιστικές δραστηριότητες, των οποίων τα εμπόδια πρόσβασης είναι σχετικά εύκολο να ξεπεραστούν και προς τους οποίους είναι δυνατόν να εφαρμοστούν διαφορετικές στρατηγικές, όπως η εκπαίδευση του κοινού για την προσέλκυση παρόμοιων ακροατηρίων που δεν συμμετέχουν σήμερα- η καλλιέργεια γούστου για την αύξηση και διαφοροποίηση του περιεχομένου και της προσέλευσης. Η “συνήθεια” σε αυτό το πλαίσιο σημαίνει ότι τα εν λόγω ακροατήρια είναι εξοικειωμένα με την ίδια ιδέα του να είναι ακροατήριο, επομένως οι πολιτιστικές εμπειρίες δεν είναι απλώς κάτι που συνηθίζουν να κάνουν, αλλά πολύ περισσότερο μέρος της ταυτότητας και της αυτοαντίληψής τους.
Ακροατήριο από επιλογή: Άνθρωποι που δεν συνηθίζουν να συμμετέχουν για λόγους τρόπου ζωής, έλλειψης ευκαιριών ή οικονομικών πόρων- εκείνοι για τους οποίους η συμμετοχή δεν αποτελεί συνήθεια ή που σπάνια επιλέγουν να παρακολουθήσουν μια παράσταση ή μια συναυλία, αλλά δεν έχουν κάποιο ιδιαίτερο κοινωνικό ή πολιτιστικό μειονέκτημα,
Το κοινό που αιφνιδιάζεται: Άνθρωποι που είναι δύσκολο να προσεγγιστούν/αδιάφοροι/εχθρικοί, οι οποίοι δεν συμμετέχουν σε καμία πολιτιστική δραστηριότητα για ένα σύνθετο φάσμα λόγων, που σχετίζονται με
παράγοντες κοινωνικού αποκλεισμού
, εκπαίδευσης και προσβασιμότητας. Η συμμετοχή τους δύσκολα θα ήταν δυνατή χωρίς μια σκόπιμη, μακροπρόθεσμη και στοχευμένη προσέγγιση.
ΕΡΓΑΖΌΜΕΝΟΙ ΣΤΗΝ ΑΝΆΠΤΥΞΗ ΤΟΥ ΚΟΙΝΟΎ:
Στο Guide to Audience Development , συγγραφέας του οποίου είναι η Heather Maitland, έχουν προσδιοριστεί τρεις βασικοί τύποι εργαζομένων στην ανάπτυξη του κοινού. Οι ρόλοι τους παραφράζονται παρακάτω:
Οι εκπαιδευτικοί επικεντρώνονται σε μεγάλο βαθμό στην ανάπτυξη του ατόμου και στην καλλιτεχνική μορφή στο σύνολό της. Η εργασία τους συνήθως περιλαμβάνει συμμετοχή, αν και μπορεί να περιλαμβάνει και παρακολούθηση εκδηλώσεων… Τα αποτελέσματα που επιδιώκουν δεν αφορούν απαραίτητα τον ίδιο τον οργανισμό του εργαζόμενου, αλλά μπορεί να ωφελήσουν μακροπρόθεσμα άλλους καλλιτεχνικούς οργανισμούς, δηλαδή “δημιουργούν το κοινό του αύριο”.
Οι καλλιτέχνες τείνουν να επικεντρώνονται στη βελτίωση της κατανόησης του έργου τους από το κοινό. Επιθυμούν να φέρουν περισσότερους ανθρώπους σε επαφή με το έργο τους και συχνά ενδιαφέρονται ιδιαίτερα να διασφαλίσουν ότι το κοινό κατανοεί και εκτιμά τους καλλιτεχνικούς τους στόχους.
Οι υπεύθυνοι μάρκετινγκ αναζητούν αποτελέσματα που ωφελούν άμεσα τον καλλιτεχνικό οργανισμό τους. Στόχος τους είναι να προκαλέσουν αλλαγή στις στάσεις, την κατανόηση και τη συμπεριφορά τόσο του υπάρχοντος κοινού όσο και των μη θεατών. Οι στόχοι τους αφορούν σχεδόν πάντα την προσέλευση, αν και αυτή μπορεί να είναι σε πέντε ή ακόμη και δέκα χρόνια. Τα σχέδια τείνουν να απευθύνονται προσεκτικά σε συγκεκριμένες ομάδες ατόμων και έχουν σαφείς στόχους.
2. ΣΧΈΔΙΟ ΑΝΆΠΤΥΞΗΣ ΚΟΙΝΟΎ
Πώς μπορώ να απευθυνθώ σε νέες ομάδες-στόχους; Πώς μπορείτε να βάλετε το κοινό στο επίκεντρο της πολιτιστικής σας οργάνωσης; Τι πρέπει να λαμβάνεται υπόψη σε ένα σχέδιο ανάπτυξης κοινού;
Η σύνταξη ενός σχεδίου ανάπτυξης κοινού περιλαμβάνει τη συγκέντρωση και ανάλυση πολλών πληροφοριών, την ευρεία διαβούλευση με συναδέλφους και εξωτερικούς ενδιαφερόμενους και τη λήψη δύσκολων αποφάσεων με εκτεταμένες συνέπειες. Είναι ζωτικής σημασίας να εξασφαλίσετε το σχέδιο ανάπτυξης κοινού σας με σαφείς, μετρήσιμους και εφικτούς στόχους.
1. Ποιο είναι το status quo; Σε ποιον θέλετε να απευθυνθείτε;
Το σημείο εκκίνησης είναι να γνωρίζετε την κατάσταση της τέχνης, τι διακρίνει το έργο σας από τα άλλα και για ποιον θέλετε να επιτύχετε κάτι. Εάν δεν ξεκινήσετε τη διαδικασία ανάπτυξης με σαφείς στόχους, μπορεί να προκύψουν αργότερα σημαντικές ανησυχίες. Ποια είναι η ομάδα-στόχος σας; Ποιοι ανήκουν στο σημερινό σας κοινό; Ποιος δεν περιλαμβάνεται στο σημερινό σας κοινό;
Κριτήρια που πρέπει να λάβετε υπόψη κατά την αξιολόγηση του υφιστάμενου και του στοχευόμενου κοινού σας:
- Το ηλικιακό προφίλ και ο συνδυασμός των ηλικιών εντός της οικογένειας, του σχολείου και τυχόν ομάδων ενηλίκων
- Η κοινωνικοοικονομική κατάσταση
- Εθνικότητα
- Η μητρική τους γλώσσα και ίσως και η δεύτερη γλώσσα τους
- Η συχνότητα παρακολούθησης συναυλιών, εκδηλώσεων όπερας, φεστιβάλ
- Πού ζουν ή πού περνούν τις διακοπές τους
- Ο τρόπος με τον οποίο έμαθαν για την εκδήλωσή σας
- Ποιο μέλος της ομάδας (όταν η περίπτωση) αποφάσισε να παρευρεθεί στη συναυλία και προσκάλεσε τους άλλους
- Τα σχόλιά τους σχετικά με την ποιότητα της εκδήλωσης – τι τους άρεσε και τι δεν τους άρεσε, γιατί και τι θα μπορούσε να βελτιωθεί.
2. Βρίσκοντας μια ισορροπία στην ιεράρχηση – Οι ανάγκες του κοινού και οι ανάγκες των πολιτιστικών φορέων
Πόσο μακριά είστε έτοιμοι να φτάσετε για να πετύχετε τους στόχους του κοινού; Ευθυγραμμίζονται αυτοί οι στόχοι με τις αξίες και το καλλιτεχνικό σας όραμα; Θα πρέπει να έχετε επίγνωση του πόσο σημαίνουν οι στόχοι σας για το κοινό για εσάς, καθώς ενδέχεται να υπάρχει ένα “τίμημα” που ο οργανισμός δεν θα ήταν σε θέση να πληρώσει. Σε αυτό το στάδιο δεν πρόκειται για οικονομικό ζήτημα, αλλά για ζήτημα ηθικής και εξισορρόπησης αξιών και οφελών. Επομένως, υπάρχουν πτυχές που πρέπει να ληφθούν υπόψη προκειμένου να μην αμφισβητηθεί η καλλιτεχνική ταυτότητα του καλλιτεχνικού ή πολιτιστικού οργανισμού. Θέλετε να προσαρμόσετε την πολιτιστική σας προσφορά έτσι ώστε να απευθύνεται περισσότερο στο κοινό-στόχο; Θέλετε να παραιτηθείτε από μέρος της εξουσίας σας να λαμβάνετε αποφάσεις και να εξουσιοδοτήσετε άλλους να το κάνουν, μέσω της συμμετοχής και της δέσμευσης; Είστε έτοιμοι να μοιραστείτε την ευθύνη; Οι απαντήσεις έχουν αντίκτυπο στη βαρύτητα που θα δώσετε στο κοινό και σας υποστηρίζουν στην εστίαση σε εφικτές στρατηγικές και δραστηριότητες.
3. Εστίαση, ακρόαση και κατανόηση
Αφού συμφωνήσετε για το ρόλο του κοινού στις προτεραιότητές σας, είναι καιρός να επικεντρωθείτε στο με ποιον θέλετε να συνεργαστείτε και για ποιους συγκεκριμένους στόχους. Μακροπρόθεσμα, όλοι μας θέλουμε να αναπτύξουμε ένα ολόκληρο φάσμα διαφορετικών ακροατηρίων. Υπάρχουν δύο βασικοί λόγοι για τη δόμηση και την εστίαση αυτής της προσπάθειας. Πρώτον, ο μόνος αποτελεσματικός και μετρήσιμος τρόπος για να ασχοληθείτε με ένα κοινό είναι να βασίσετε τις ενέργειές σας στην αναγνώριση των διαφορετικών αναγκών του. Δεύτερον, πιθανότατα δεν θα έχετε αρκετούς πόρους για να απευθυνθείτε ταυτόχρονα σε όλες τις ομάδες-στόχους. Από πού θέλετε να ξεκινήσετε; Τι γνωρίζετε για τις ομάδες-στόχους σας; Πώς θα μπορούσατε να τις γνωρίσετε καλύτερα;
4. Μπορώ να το κάνω αυτό;
Οι προκλήσεις που αντιμετωπίζετε από το κοινό μπορεί να υπερβούν τις δυνατότητές σας. Είστε σε θέση να αντιμετωπίσετε αυτές τις προκλήσεις μόνοι σας; Έχετε μια ομάδα που διαθέτει τις απαραίτητες δεξιότητες; Υπάρχει μια ικανότητα που έχετε από κάποιον εκτός του οργανισμού σας, στην οποία μπορείτε να βασιστείτε και να συμβουλευτείτε όποτε χρειαστεί; Θα μπορούσατε να προσφέρετε στην ομάδα σας περαιτέρω κατάρτιση – στο μάρκετινγκ, την επικοινωνία, τη διαμεσολάβηση, την υποδοχή. Θα μπορούσατε να εξετάσετε το ενδεχόμενο να συνεργαστείτε με ενδιαφερόμενους φορείς. Πολλές μελέτες έδειξαν ότι η δομή των ικανοτήτων είναι καθοριστικής σημασίας για την έναρξη της αλλαγής και επίσης ότι οι εκτεταμένες συνεργασίες οδήγησαν σε μια νέα σύνθεση του κοινού.
5. Πρόβλεψη των συνεπειών
Τι αντίκτυπο θα έχει η ανάπτυξη του κοινού στους οργανισμούς σας με την πάροδο του χρόνου; Μπορείτε να το αντέξετε οικονομικά; Ένα σχέδιο ανάπτυξης κοινού απαιτεί αλλαγές που μπορεί να καταπονήσουν τον οργανισμό σας. Ακόμη και αν όλα τα μέλη του οργανισμού συμφωνούν κατ’ αρχήν ότι οι ενέργειες που θα γίνουν θα έχουν συνέπειες, πρέπει να είναι σίγουροι ότι μπορούν να τις διαχειριστούν. Μια ανοικτή διαδικασία με στόχο τη συμμετοχή και την ανάπτυξη του κοινού σημαίνει προγραμματισμό πόρων (ανθρώπινων και οικονομικών) για τη συμμετοχή και τη διαχείριση των προσδοκιών των ανθρώπων.
3. ΠΕΔΙΑ
εξειδικευμένη μουσική. Ανάπτυξη κοινού στην κλασική μουσική
Η έλλειψη κοινού στις αίθουσες συναυλιών, ιδίως νέων ακροατών, είναι ένα από τα κύρια προβλήματα του τομέα της κλασικής μουσικής στον 21ο αιώνα. Για να αντιμετωπιστεί αυτό το πρόβλημα, η εξεύρεση μιας νέας προσέγγισης για την εκτέλεση και την επικοινωνία της πειραματικής κλασικής μουσικής είναι υποχρεωτική. Την τελευταία δεκαετία, πολλά σύνολα, διοργανωτές ή χώροι συναυλιών έχουν αρχίσει να επανεξετάζουν τον τρόπο παρουσίασης της συναυλίας. Μελετήσαμε το διεθνές πλαίσιο και τις εναλλακτικές προσεγγίσεις για το υφιστάμενο μοντέλο της κλασικής συναυλίας και θα παραθέσουμε παρακάτω ορισμένα παραδείγματα: –
Budapest Festival Orchestra – προτείνει τη σειρά “Midnight Music”, στην οποία η απόφαση να αρχίσουν οι συναυλίες τα μεσάνυχτα είναι μια συνειδητή επιλογή για να “βρεθεί μια ώρα που οι νέοι είναι ξύπνιοι και οι άλλοι κοιμούνται” (https://www.bfz.hu/en/bfo-cares/midnightmusic-2)
– Australian Chamber Orchestra (ACO) – Εκτός από το κανονικό πρόγραμμα συναυλιών, η ACO δημιουργεί συνεργατικά έργα (με εικαστικούς καλλιτέχνες) για νέα ακροατήρια. Επιπλέον, η ACO έχει μια ενδιαφέρουσα ψηφιακή στρατηγική, μετατρέποντας ορισμένες από τις ηχογραφήσεις της σε εικονικές εμπειρίες στις οποίες οι άνθρωποι πρέπει να επιτύχουν ορισμένους στόχους, σε περιβάλλοντα που μοιάζουν με βιντεοπαιχνίδια, προκειμένου να περάσουν από αυτές τις συνθέσεις. (https://australiandiscoveryorchestra.com/tosca/)
– Australian Chamber Orchestra (ACO) – Εκτός από το κανονικό πρόγραμμα συναυλιών, η ACO δημιουργεί συνεργατικά έργα (με εικαστικούς καλλιτέχνες) για νέα ακροατήρια. Επιπλέον, η ACO έχει μια ενδιαφέρουσα ψηφιακή στρατηγική, μετατρέποντας ορισμένες από τις ηχογραφήσεις της σε εικονικές εμπειρίες στις οποίες οι άνθρωποι πρέπει να επιτύχουν ορισμένους στόχους, σε περιβάλλοντα που μοιάζουν με βιντεοπαιχνίδια, προκειμένου να περάσουν από αυτές τις συνθέσεις. (https://australiandiscoveryorchestra.com/tosca/)
Τόσο στον κόσμο της τέχνης όσο και στον κόσμο της επιστημονικής έρευνας, η έλλειψη κοινού στις αίθουσες συναυλιών, ιδίως του νεανικού κοινού, είναι ένα συχνά προσεγγιζόμενο θέμα. Σε μελέτη που διεξήχθη στην Αυστραλία από τον Daniel Bertolini διαπιστώθηκε ότι σε ένα έτος μόνο το 8,9% του πληθυσμού συμμετείχε σε συναυλίες κλασικής μουσικής (σε σύγκριση με το 32,6% του πληθυσμού που συμμετείχε σε συναυλίες εμπορικής μουσικής). Η κατάσταση είναι παρόμοια και σε άλλες πολιτείες (https://www.researchgate.net/publication/299646120_The_modern_audience_for_classical_music_compared_to_popular_music_in_Australia_and_future_development_among_young_audiences). Για παράδειγμα, σε μια μελέτη του 2015 στην Ισπανία, οι ερευνητές διαπίστωσαν ότι το 24,5% του πληθυσμού παρακολούθησε συναυλίες ποπ μουσικής, το 23,2% πήγε σε θεατρική παράσταση και μόνο το 8,6% συμμετείχε σε συναυλία λατρευτικής μουσικής κατά τη διάρκεια ενός έτους (https://www.bbva.com/en/un-classical-concerts-draw-younger-audiences/). Επίσης, στις Ηνωμένες Πολιτείες, η συχνότητα των συναυλιών κλασικής μουσικής έχει μειωθεί κατά 30% τα τελευταία χρόνια, με το φαινόμενο να είναι πιο ορατό μεταξύ των ατόμων κάτω των 50 ετών (https://www.bbva.com/en/un-classical-concerts-draw-younger-audiences/).
Με βάση αυτές τις πληροφορίες, ο στόχος μας κατά το σχεδιασμό του προγράμματος ήταν να αυξήσουμε το ενδιαφέρον του κοινού για την κλασική μουσική και να φέρουμε νέο κοινό στις αίθουσες συναυλιών.
Μετά τη διανομή ερωτηματολογίων στους νέους, ο Heini Mielonen σημείωσε ότι υπάρχουν τέσσερις κύριοι λόγοι για τους οποίους δεν παρακολουθούν εκδηλώσεις κλασικής μουσικής: –
Οι
μέθοδοι μάρκετινγκ και προώθησης των κλασικών εκδηλώσεων δεν συνάδουν με τον σημερινό τρόπο ζωής των νέων και δεν είναι αρκετά
ελκυστικές- – Οι νέοι θεωρούν ότι οι εκδηλώσεις αυτές δεν ικανοποιούν τις κοινωνικές τους ανάγκες.
Η έλλειψη ψυχαγωγίας που νιώθουν οι νέοι όταν συμμετέχουν σε συναυλίες κλασικής μουσικής υποστηρίζεται και από άλλες μελέτες. Ένα ερευνητικό πρόγραμμα που συντονίστηκε από το The Guildhall School καταλήγει στο συμπέρασμα ότι οι εκδηλώσεις αυτές είναι παθητικές, γεγονός που δεν προκαλεί έκπληξη στους νέους
(https://www.bbva.com/en/un-classical-concerts-draw-younger-audiences/).
Τα μέλη της NewAud προειδοποιούν επίσης ότι “ο τρόπος ζωής των νέων είναι ασύμβατος με τις τελετουργίες που χαρακτηρίζουν την κλασική μουσική εν γένει, απαιτώντας την επινόηση και υιοθέτηση νέων, σύγχρονων τελετουργιών”. (https://www.newaud.org/working-communities/engaging-young-people).
Στην ίδια μελέτη που διεξήχθη το 2015, ο Daniel Bertolini, υποστηρίζει ότι στην Αυστραλία το ζήτημα της ακαμψίας των πολιτιστικών εκδηλώσεων γίνεται όλο και πιο ορατό, με ορισμένους διοργανωτές συναυλιών να προσπαθούν ήδη να εισάγουν μια πιο χαλαρή ατμόσφαιρα.
Εμπόδια πρόσβασης
Παραδοσιακά, τα ζητήματα που σχετίζονται με την πρόσβαση έχουν συνδεθεί με τους φυσικούς και οικονομικούς φραγμούς (πράγματι, οι φραγμοί αυτοί εξακολουθούν να συγκαταλέγονται μεταξύ των κύριων εμποδίων που θέτουν σε κίνδυνο την προσβασιμότητα, ιδίως στην περίπτωση των “μειονεκτουσών” ομάδων), ενώ μόλις πρόσφατα δόθηκε μεγαλύτερη προσοχή σε πιο “άυλα” είδη φραγμών, όπως οι αισθητηριακοί και γνωστικοί φραγμοί, οι πολιτιστικοί φραγμοί (δηλ. ατομικά ενδιαφέροντα και εμπειρίες ζωής), συμπεριφορικά (που έχουν να κάνουν με την κουλτούρα και τη γενικότερη ατμόσφαιρα του ιδρύματος), τεχνολογικά εμπόδια, ψυχολογικά εμπόδια (π.χ. η αντίληψη των πολιτιστικών ιδρυμάτων ως ελιτίστικων χώρων, που απευθύνονται σε μορφωμένους και εκλεπτυσμένους ανθρώπους- η άρνηση συγκεκριμένων μορφών πολιτιστικής έκφρασης, που θεωρούνται αδιάφορες ή προσβλητικές- η χαμηλή προτεραιότητα που δίνεται στην πολιτιστική συμμετοχή).
- Άλλα εμπόδια ανήκουν στον τομέα της χάραξης πολιτικής, όπως:
η έλλειψη αναγνώρισης (κυρίως όσον αφορά τις εθνικές πολιτικές) του σημαντικού ρόλου που μπορεί να διαδραματίσει ο πολιτισμός στην ανακούφιση του κοινωνικού αποκλεισμού και, ως εκ τούτου, η έλλειψη πόρων για την ανάπτυξη προσβάσιμων πολιτιστικών υπηρεσιών, - αποτυχία στην εξισορρόπηση των εδαφικών και κοινωνικών ανισορροπιών, η οποία αποτελεί έναν από τους κύριους παράγοντες νομιμοποίησης της δημόσιας παρέμβασης στον πολιτιστικό τομέα,
- σκόπιμη επιλογή να διατηρηθεί το “ελιτίστικο” χαρακτηριστικό ορισμένων πολιτιστικών προσφορών,
- η αναγνώριση από πολλούς δημόσιους φορείς του αριθμού των επισκέψεων ως μοναδικού βασικού δείκτη επιτυχίας (και όχι, για παράδειγμα, άλλων δεικτών όπως ο συμμετοχικός σχεδιασμός και η ενεργός συμμετοχή των κοινοτήτων).
Εμπορική μουσική
Με την πάροδο των χρόνων κάποιοι αναφέρθηκαν στην ποπ μουσική (“ποπ” όπως είναι η δημοφιλής σήμερα) ως εμπορική μουσική. Άλλοι θεωρούν οτιδήποτε περιστρέφεται έντονα στο ραδιόφωνο ως εμπορική μουσική. Όποιος κι αν είναι ο ορισμός της, ένα πράγμα συχνά παραβλέπεται: η εμπορική μουσική είναι η καρδιά της μουσικής βιομηχανίας, η οποία αντλεί το αίμα που την κρατάει ζωντανή. Τότε γιατί τόσοι πολλοί μουσικοί καλλιτέχνες αντιστέκονται στην εμπορική μουσική; Ίσως επειδή δεν θέλουν να “ξεπουλήσουν” τη δημιουργική τους ακεραιότητα συμμορφούμενοι με μια βιομηχανική εκδοχή του τι είναι δημοφιλές ή τι πωλείται σήμερα. Γίνεται πολύ φανερό ότι το πρόβλημα δεν είναι η εμπορική μουσική, αλλά η αντίληψη και ο ορισμός της μουσικής. Η εσφαλμένη αντίληψη είναι ότι η μουσική βιομηχανία δημιούργησε αυτόν τον επιφανειακό ορισμό της εμπορικής μουσικής προκειμένου να εμπορευματοποιήσει την τέχνη και την αληθινή ταυτότητα των καλλιτεχνών για αυτόν τον σκοπό- να αναγκάσει τους καλλιτέχνες να γράψουν τραγούδια που θα αρέσουν στις “μάζες”. Η αλήθεια είναι ότι το κοινό, όχι η βιομηχανία, υπαγορεύει τι είναι εμπορικό και για δεκαετίες έχει στραφεί προς μια εμπορική μορφή μουσικής, την έχει αγκαλιάσει και την έχει αγοράσει. Αν η εμπορική μουσική είναι ο κανόνας για την επιτυχία και την πώληση στη μουσική βιομηχανία, αναπόφευκτα θα υπάρξουν κάποιες εξαιρέσεις, αλλά δυστυχώς η τάση των καλλιτεχνών είναι να προσπαθούν να γίνουν η εξαίρεση. Με απλά λόγια, οι κανόνες της εμπορικής μουσικής επιτυχίας δεν έχουν αλλάξει και δεν πρόκειται να αλλάξουν. Υπάρχουν επειδή είναι στη φύση του ανθρώπου να απορρίπτει το άγνωστο. Στη μουσική βιομηχανία, η ομοιότητα είναι ο ακρογωνιαίος λίθος της αποδοχής. Αυτός είναι ο λόγος για τον οποίο πολλά δημοφιλή τραγούδια ακούγονται παρόμοια και περιέχουν οικεία στοιχεία. Είναι ένας κανόνας που επικρατεί σε κάθε είδος και σε κάθε ήπειρο. Υπάρχουν καλλιτέχνες που τηρούν με μαεστρία τις δικές τους καλλιτεχνικές αξίες, ενώ παράλληλα τελειοποιούν τις απαιτήσεις της εμπορικής μουσικής από τους επαγγελματίες της βιομηχανίας. Καλλιτέχνες όπως ο Prince, ο Sting και η Björk διευρύνουν τα όρια της δημιουργικότητας εδώ και χρόνια. Αλλά καλλιτέχνες του διαμετρήματός τους, που διαθέτουν τόσο μεγαλειώδες ταλέντο και όραμα είναι σπάνιοι.
Η επιτυχημένη εμπορική μουσική θα μπορούσε να δομηθεί σε τραγούδια που έχουν:
1.) ΈΝΑ ΙΣΧΥΡΌ ΆΓΚΙΣΤΡΟ / ΧΟΡΩΔΊΑ ΥΠΕΝΘΎΜΙΣΗΣ. Εάν κανείς δεν γνωρίζει το όνομα του τραγουδιού σας, δεν μπορεί να το ζητήσει όταν το ακούσει στο ραδιόφωνο. Το
πιο σημαντικό, δεν μπορούν να το αγοράσουν από καταστήματα λιανικής πώλησης ή να το εντοπίσουν στο διαδίκτυο για να κατεβάσουν παράνομα ένα αντίγραφό του.
2.) ΚΑΛΗ ΜΕΛΩΔΙΑ. Η εμπορική μουσική χαρακτηρίζεται από καλές μελωδίες (π.χ. στίχους, ρεφρέν και μερικές φορές γέφυρες που σου μένουν στο μυαλό και σε κάνουν να τραγουδάς μαζί τους). Σε τι πιστώνουν την επιτυχία τους οι καλλιτέχνες του χιπ-χοπ με τις μεγαλύτερες πωλήσεις των τελευταίων 10 ετών (Tupac, Notorious BIG, Jay-Z, Eminem και 50 Cent); Τις καλές μελωδίες (όχι τα cool beats) που αυξάνουν την εμπορική αξία της μουσικής τους.
3.) ΚΑΛΑ ΠΑΡΑΓΩΓΗ. Στο παρασκήνιο των RB, οι παραγωγοί αποτελούν κεντρικό κομμάτι της εμπορικής επιτυχίας της μουσικής. Ίσως επειδή η δισκογραφική εταιρεία συχνά προσλαμβάνει κορυφαίους παραγωγούς για να βελτιώσουν την ποιότητα των τραγουδιών (μέσω της μουσικής τους εξειδίκευσης) και να εμπλουτίσουν τους δίσκους (μέσω της εμπειρίας και των ικανοτήτων τους στη διαδικασία ηχογράφησης), θα πρέπει τελικά να τους κάνουν πιο ευχάριστους στο άκουσμα και στο άκουσμα, το μαντέψατε… πιο εμπορικούς!
4.) ΔΡΑΣΤΗΡΙΌΤΗΤΑ ΠΟΊΗΣΗΣ. Τα κείμενα δεν χρειάζεται να είναι βαθιά- οι άνθρωποι πρέπει απλώς να μπορούν να συνδεθούν συναισθηματικά μαζί τους και να τα προσεγγίσουν πνευματικά. Το να λέτε ασυνήθιστα πράγματα με ασυνήθιστο τρόπο δίνει στους στίχους σας ένα πλεονέκτημα έναντι του τραγουδοποιού του οποίου το τραγούδι αναφέρεται στο ίδιο θέμα. Γράψτε για ό,τι είναι πιο κοντά στην καρδιά σας για λόγους αξιοπιστίας και ειλικρίνειας, και οι άλλοι θα μπορέσουν να συσχετιστούν με τα τραγούδια σας – ειδικά αν πρόκειται για ένα θέμα που γνωρίζουν ή έχουν βιώσει.
5) ΤΟ ΜΗΚΟΣ των τραγουδιών σας να μην υπερβαίνει τα τέσσερα λεπτά. Η τζαζ και η παγκόσμια μουσική αποτελούν εξαιρέσεις. Ένα τραγούδι που είναι καλογραμμένο κρατάει τους ανθρώπους να το ακούνε ξανά και ξανά και ξανά. Όσο μεγαλύτερο είναι το τραγούδι, τόσο λιγότερο πιθανό είναι να είναι → Ελέγξτε τη διάρκεια των αγαπημένων σας τραγουδιών.
6.) ΤΑΛΈΝΤΟ / ΚΑΛΆ ΕΚΤΕΛΕΣΜΈΝΟ. Οι πιο εξαιρετικοί τραγουδιστές συχνά εκπλήσσονται με το πόσο χαμηλά βρίσκεται αυτός ο κανόνας στη λίστα. Είναι γεγονός ότι υπάρχουν περισσότερα μέτρια τραγούδια που ερμηνεύονται από σπουδαίους τραγουδιστές παρά μέτριοι τραγουδιστές που ερμηνεύουν σπουδαία τραγούδια. Ένα καλό τραγούδι που ερμηνεύεται καλά του δίνει ένα πλεονέκτημα, αλλά αν από το τραγούδι λείπουν όλες οι κραυγές και οι φωνητικές ακροβασίες που χρησιμοποιούν οι τραγουδιστές για να το αντισταθμίσουν δεν θα κάνουν ένα καλύτερο τραγούδι, αν και μπορεί να βοηθήσουν τον τραγουδιστή να προσελκύσει καλύτερους συνθέτες για να δουλέψει. Αν σου λείπει το ταλέντο και είναι ένα πραγματικά καλό τραγούδι, κάποιος πιο ταλαντούχος μπορεί να τραγουδήσει το τραγούδι και να το κάνει καλύτερα.
Ο Gian Fiero είναι μια αναγνωρισμένη αυθεντία της εμπορικής μουσικής και ανεξάρτητος ειδικός της AR, γνωστός για τη συγγραφή διεισδυτικών κριτικών στο Muse.com. Είχε μεγάλη επιρροή στην απόκτηση προσφορών δίσκων για καλλιτέχνες που υπέγραψαν στην RCA, Bust It!, Gasoline Alley και Interscope Records. Σήμερα εκπροσωπεί την υποψήφια για Grammy μουσική παραγωγό Cori Jacobs (Beyonce, Katzenkatzenpuppen, Lauryn Hill, Teedra Moses, Brooke Valentine και George Clinton) και είναι επίκουρος καθηγητής Μουσικής Βιομηχανίας στο San Francisco State University.
Δείτε καινοτόμες ιδέες >